این قدر آمپول ب- کمپلکس نزنید
خطرات مصرف بی رویه داروهای تزریقی
شاید شما هم جزو افرادی باشید که معتقدند داروی تزریقی بهتر از نوع خوراکی است، چون سریع تر اثر می کند و باعث می شود روند درمان زودتر طی شود. اما واقعیت چنین نیست و هر بیماری ای برای درمان، نیاز به داروهای خاصی دارد که نوع تزریقی یا خوراکی دارو را پزشک تشخیص می دهد.
در این باره با دکتر ایرج خسرونیا، رییس جامعه متخصصان داخلی گفتگو کرده ایم.
داروی تزریقی بهتر است یا خوراکی؟
اصولا داروها به چند دسته ی کلی تقسیم می شوند و بسته به نوع بیماری، پزشک تشخیص می دهد که بیمار نیاز به داروی خوراکی دارد یا تزریقی.
بعضی از داروها توسط روده جذب نمی شوند و باید با تزریق آمپول وارد بدن شوند. گاهی اوقات نیز دوز تجویزی دارو زیاد است مانند آنتی بیوتیک ها، که باید از طریق رگ جذب شوند و به همین دلیل تزریق، بهترین انتخاب است.
اما در بسیاری از مواقع دارو باید به صورت شربت یا پودر حل شدنی در آب مصرف شود و داروی تزریقی در این مورد، بی فایده و حتی زیان آور است.
در مورد داروهای مشابه چه طور؟
در مورد داروهای مشابه، باز هم اولویت با داروی خوراکی است؛ مثلا اگر دارویی هم به صورت آمپول و هم به صورت قرص و کپسول موجود باشد، توصیه ما این است که بیمار حتی الامکان داروی خوراکی را مصرف کند، زیرا هر تزریقی می تواند یک واکنش به همراه داشته باشد و بروز حساسیت از جمله مهم ترین عوارض داروهای تزریقی است.
در صورت بروز حساسیت دارویی در قرص و کپسول و شربت، می توان مصرف آن را بلافاصله قطع کرد و یا حتی با شستشوی معده، دارو را از بدن خارج کرد، اما در صورت بروز حساسیت داروی تزریقی، اقدام خاصی نمی توان انجام داد.
بنابراین عوارض داروهای خوراکی بسیار کمتر از انواع تزریقی است و همواره در علم پزشکی توصیه می شود که از درمان های تزریقی کمتر استفاده شود.
چرا عده ای معتقدند که داروی خوراکی کم اثرتر از نوع تزریقی است؟
متاسفانه بسیاری از افراد بر این باورند که داروی خوراکی بی تاثیر است و فقط با تزریق آمپول، بیماری شان بهبود می یابد. حتی بیمارانی هم وجود دارند که با مراجعه به پزشک از او می خواهند که برای شان داروی تزریقی تجویز کند و استدلال شان هم این است که داروی خوراکی بر بدن آنها تاثیری ندارد و به پزشکی که برای شان داروی تزریقی تجویز نکند، مجددا مراجعه نمی کنند؛ مگر اینکه حداقل یک قلم داروی تزریقی (مثلا ب- کمپلکس) در نسخه آنها وجود داشته باشد.
به مصرف خودسرانه ب- کمپلکس اشاره کردید. هر چند وقت یک بار لازم است که این آمپول تزریق شود؟
هیچ نیازی نیست که فردی به صورت خودسرانه ب- کمپلکس تزریق کند، بلکه با مصرف میوه و سبزی تازه و مواد غذایی مختلف می تواند این ویتامین ها را دریافت کند.
این یک باور اشتباه است که فردی که احساس کسالت و ضعف می کند، باید ب- کمپلکس تزریق کند تا وضعیت بدنی اش بهبود یابد.
متاسفانه بسیاری از افراد نمی دانند که مصرف بی رویه ویتامین ها نیز خطرناک است و می تواند باعث مسمومیت شود.
در مورد سرماخوردگی چطور؟ تزریق دارو زودتر جواب نمی دهد؟
این هم یکی از باورهای غلط است که خیلی ها فکر می کنند اگر پنی سیلین بزنند، سرماخوردگی شان زودتر خوب می شود، غافل از اینکه 99 درصد سرماخوردگی ها و انواع آنفلوآنزا ویروسی هستند و درمان آنها هیچ نیازی به آنتی بیوتیک ندارد (نه خوراکی، نه تزریقی). از طرفی عملکرد آنتی بیوتیک ها همانند یک شمشیر دو لبه است و عوارض زیادی به همراه دارد.
چه عوارضی؟
مشکلات کبدی و کلیوی از مهم ترین عوارض مصرف بی رویه آنتی بیوتیک هاست. در عین حال، مصرف بی جای آنتی بیوتیک ها موجب می شود بدن نسبت به این داروها مقاوم شود و در صورت نیاز هم، مصرف آنها تاثیری در بهبود بیماری نداشته باشد. البته در مورد برخی بیماری ها ، نوع تزریقی سریع تر از نوع خوراکی اثرگذار است.
در عین حال، بسیاری از خانواده ها داروهای بی مصرف و باقی مانده شان را نگهداری می کنند تا شاید روزی به آنها احتیاج پیدا کنند و این بدترین کار ممکن است و مصرف آنها عوارض خطرناکی به همراه دارد.
بسیار دیده شده که فردی با تزریق یک ویتامین ساده یا خوردن یک قرص بدون تجویز پزشک، جان خود را از دست داده است.
به نظر شما، آیا پزشکان با تجویز غیر موجه این داروها، مصرف بی رویه آنها را در جامعه رواج نمی دهند؟
متاسفانه همین طور است. مسکن ها، آنتی بیوتیک ها و مولتی ویتامین ها از جمله داروهایی هستند که مثل نقل و نبات توسط ایرانی ها مصرف می شوند. اصلا در هیچ جای دنیا به اندازه ایران، دارو بدون تجویز پزشک مورد استفاده قرار نمی گیرد. ما عادت کرده ایم که با احساس کوچک ترین دردی، مسکن بخوریم و یا با احساس هر گونه ضعفی آمپول ویتامین بزنیم، اما به این موضوع توجه نمی کنیم که مصرف همین داروهای به ظاهر ساده، اعتیادآور است و حتی مصرف آسپیرین بدون تجویز پزشک، سلامت فرد را به خطر می اندازد.
البته تبلیغات در این بین نقش مهمی ایفا می کنند، طوری که این روزها در مجلات و روزنامه ها و به ویژه شبکه های ماهواره ای، انواع مکمل و ویتامین تبلیغ می شوند، اما باید بدانید که مصرف بی رویه هر ماده ای، حتی آب هم برای بدن مضر است. ما باید یاد بگیریم که مصرف هر گونه دارو، چه خوراکی و چه تزریقی، باید با تجویز پزشک صورت گیرد و باید انتخاب هر یک از این داروها را به پزشک مان واگذار کنیم.
حرف آخر؟
پزشک خوب، پزشکی نیست که چند نوع دارو تجویز کند. در بسیاری از بیماری ها مثل سرماخوردگی اصلا نیازی به مصرف دارو نیست و درمان آن، استراحت و مصرف مایعات گرم است. در عین حال، ما باید آستانه ی تحمل را در خودمان بالا ببریم و به جای مصرف مسکن، علت درد را پیدا کنیم تا مشکل از ریشه حل شود.
باز هم تاکید می کنم که جمله ی "تاثیر داروهای تزریقی بیشتر از داروهای خوراکی است" همیشه صادق نیست و این موضوع به نوع بیماری، نوع دارو، نیاز بیمار و تشخیص پزشک بستگی دارد.
ویتامین B و تاخیر در شروع آلزایمر
دریافت دوزهای بالای روزانه ویتامین های B می تواند شروع بیماری آلزایمر را به تاخیر بیندازد و یا حتی متوقف کند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه یک بررسی جدید نشان می دهد، اضافه کردن مکمل های ویتامین B به رژیم غذایی ممکن است سرعت کوچک شدن مغز در افراد سالمند دارای نشانه های هشداردهنده این بیماری را به نصف برساند.
کوچک شدن مغز، که بخش طبیعی پیری است، در افراد مبتلا به نارسایی خفیف شناختی (Mild Cognitive Impairment (MCI،عارضه ای که مقدمه بروز آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل یا دمانس است، سریع تر رخ می دهد.
گروه دانشمندانی که این تحقیق را انجام داده اند، معتقدند درمان با ویتامین می تواند پیشرفت بیماری را به تاخیر بیندازد یا متوقف کند، اما تاکید کردند که تحقیق بیشتری برای به آزمون گذاشتن این نظریه لازم است.
در این پژوهش که نتایج آن در ژورنال آنلاین "کتابخانه عمومی علوم" One منتشر شده است، تحلیل رفتگی مغز در 168 فرد داوطلب بالای 70 سال که تشخیص MCI در آن ها داده شده بود، مورد بررسی قرار گرفت.
در طول دوره دوساله بررسی، نیمی از این افراد روزانه یک قرص حاوی دوزهای بالای ویتامین های B شامل اسید فولیک (فولات)، B6 و B12 مصرف می کردند. بقیه افراد یک قرص دارونما بدون اجزای فعال دریافت می کردند.
این کارآزمایی، که توسط پژوهشگران دانشگاه آکسفورد با همکاری پژوهشگران نروژی انجام شد، نتایج قابل توجهی را به بار آورد.
به طورمیانگین در افرادی که ویتامین های B دریافت می کردند، سرعت تحلیل رفتن مغز تا 30 درصد کاهش پیدا کرده بود. در برخی از موارد این کاهش تا حد 53 درصد بود.
دیوید اسمیت، یکی از سرپرستان این تحقیق در بخش داروشناسی دانشگاه آکسفورد گفت: "این نتایج بسیار جالب توجه و تاثیرگذار بود. نتایج بیش از حدی بود که ما انتظار داشتیم."
"امید ما این است که این درمان ساده و بی خطر بروز بیماری آلزایمر را در بسیاری از افراد مبتلا به مشکلات خفیف حافظه را به تاخیر بیندازد."
ربکاوود،رئیس ارشد سازمان خیریه انگلیسی بنیاد پژوهش آلزایمر که در تامین هزینه این تحقیق شرکت داشت، نیز گفت که نتایج آن "بسیار مهم" است.
او افزود: "این یافته های قوی باید الهام بخش انجام کارآزمایی های گسترده تر برای پیگیری افرادی شود که انتظار می رود مبتلا به آلزایمر شوند و ما امیدواریم که موفقیت بیشتری به دست آوریم."
بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت تخمین زده می شود که 37 میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل یا دمانس زندگی می کنند، و اکثریت این موارد ناشی از بیماری آلزایمر است.
علائم MCI شامل لغزش های حافظه و مشکلات گفتاری است که آن قدر جدی نیست که بر زندگی روزانه فرد تاثیر بگذارد اما نیمی از افرادی که به این عارضه مبتلا هستند در طول پنج سال به زوال عقل مبتلا می شوند.
افرادی بالای 60 سال غیر مبتلا به MCI به طور طبیعی با میزانی در حدود 5/0 درصد در سال دچار کوچک شدن مغز می شوند.
کوچک شدن مغز در افراد مبتلا به MCI با سرعتی دو برابر این مقدار رخ می دهد و افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است در هر سال 5/2 درصد حجم مغزشان را از دست بدهند.
به گفته این دانشمندان دوز ویتامین های B در این کارآزمایی بسیار بالاتر از حدی بود که در یک رژیم غذایی طبیعی یا مکمل های معمول ویتامینی وجود دارد.
اسمیت البته هشدار می دهد که مردم نباید عجله کنند و شروع به مصرف دوزهای بالای ویتامین B کنند که اثرات درازمدت آن ها نامعلوم است.
کمبود این ویتامین بدخلقی می آورد
دکتر احمدرضا درستی، متخصص تغذیه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت:
"کمبود ویتامین B1 موجب افسردگی، بداخلاقی، کاهش حافظه و تمرکز و همچنین احساس خستگی می شود.
ویتامین B1 یا تیامین ، برای تامین انرژی از مواد غذایی و به ویژه از مواد قندی یا کربوهیدرات ها در بدن لازم است.
از آنجا که سلول‌های عصبی فقط از گلوکز برای تأمین انرژی خود استفاده می‌کنند، در کمبود این ویتامین علائمی از قبیل افسردگی، بداخلاقی، کاهش حافظه و تمرکز و همچنین احساس خستگی ظاهر می‌شود.
این ویتامین در مواد غذایی از قبیل غلات صبحانه، نخود فرنگی، تخمه آفتابگردان، ارزن، جوانه گندم، کنجد، سویا، آجیل به خصوص بادام هندی، بادام، گردو، حبوبات از جمله نخود، لوبیا، عدس، گندم سبوس‌دار، سیب‌زمینی، گندم سیاه یا چاودار وجود دارد. "
همچنین دکتر درستی اضافه کرد:
"کمبود ویتامین B3 یا نیاسین نیز منجر به بروز علائم جسمی و روحی می‌شود که مهم ترین آنها زوال عقل است و حتی کمبود آن به مرگ نیز می‌انجامد.
علائم عصبی ناشی از کمبود این ویتامین شامل کاهش حافظه، آشفتگی‌های روحی، افسردگی و اضطراب است.
از منابع غذایی نیاسین می توان مخمر آبجو، پنیر، بادام زمینی، کنجد، برنج قهوه‌ای، آرد و نان سبوس دار، جوانه گندم ، جو و حبوبات (به ویژه نخود) را نام برد."
بتا کاروتن ؛ ضد سرطانی قوی
بتا کاروتن یکی از پرو ویتامین هایی است که برای پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری ها از جمله بیماری های قلبی و سرطان ها مؤثر می باشد. اگر روزانه غذاهایی که دارای این پرو ویتامین هستند را نخورید، ممکن است خطر ابتلای شما به بیماری های قلبی عروقی و برخی انواع سرطان ها افزایش یابد؛ سرطان های روده، معده، ریه و گردن رحم از این سرطان ها هستند.
به علاوه اگر ذخیره ی بتا کاروتن در بدن شما کافی نباشد، توان سیستم ایمنی شما برای مقابله با عوامل بیماری زا کاهش می یابد که به این ترتیب ممکن است در معرض ابتلا به انواع عفونت ها قرار بگیرید.
سبزی هایی که به رنگ سبز تیره، زرد تیره و نارنجی هستند، سرشار از بتا کاروتن می باشند. علاوه بر این چربی و کالری کمی در خود دارند. هر قدر رنگ سبز، زرد یا نارنجی سبزی یا میوه ای تیره تر باشد، بتا کاروتن بیشتری در خود دارد.
شما باید حداقل روزی یک سروینگ یا واحد از سبزی های به رنگ سبز یا نارنجی تیره بخورید و 4 واحد دیگر از بقیه میوه ها و سبزی ها را نیز میل کنید. سطح بتا کاروتن در خون با تغییر در رژیم غذایی کم و زیاد می شود.
نقش آنتی اکسیدانی بتا کاروتن:
بتاکاروتن به عنوان ماده ی پیش ساز ویتامین A و محلول در چربی در بدن شناخته می شود که در مواد غذایی گیاهی وجود دارد. بتاکاروتن یکی از مواد آنتی اکسیدانی قوی به شمار می رود که از تولید رادیکال های آزاد اکسیژن در بدن جلوگیری می کند و از این رو در بدن عملکرد مستقل از ویتامین A دارد.
رادیکال های آزاد اکسیژن گونه ای از واکنش های سریع و پایدار هستند که طی روند متابولیک طبیعی بدن و به علت قرار گرفتن در معرض منابع خارجی مثل دود سیگار، مواد سمی محیطی و نور ماورای بنفش در بدن تولید می شوند و می توانند مخاطرات زیادی برای سلامت انسان ایجاد کنند.
رادیکال های آزاد قادر هستند پروتئین و چربی های غشای سلول ها را تخریب کنند. بیماری هایی مانند سرطان، بیماری های قلبی عروقی، سکته های مغزی و قلبی، کاتاراکت(آب مروارید)، بیماری پارکینسون، اختلال هماهنگی حسی و حرکتی در سیستم عصبی و روماتیسم مفصلی، نمونه هایی از مشکلاتی است که در اثر رادیکال های آزاد ایجاد می شود. بتاکاروتن در مقابل این مشکلات اثر حفاظتی دارد.
در چند بررسی بالینی نشان داده شده است که در بیش از 50 درصد بیمارانی که علایم پیش سرطانی، مثل لکه های سفید روی مخاط دهان، دارند، بتاکاروتن نقش برگرداننده دارد. در چند مطالعه دیگر روی بیمارانی که زخم های پیش سرطانی در ناحیه شش ها داشته اند نیز برگشت مشابهی به عمل بتاکاروتن به اثبات رسیده است.
مقادیر مورد نیاز:
در دوران بارداری و شیردهی میزان نیاز افزایش می یابد.
به طور متوسط یک دوم تا یک سوم ویتامین A ی رژیم غذایی از بتاکاروتن تامین می شود.
اگر به توصیه های انجمن ملی سرطان آمریکا عمل کنیم باید نسبت بتاکاروتن به ویتامین A در رژیم غذایی حدود 9 به 1 باشد.
منابع غذایی بتاکاروتن:
هویج، کدو حلوایی، فلفل دلمه ای زرد و قرمز، گوجه فرنگی، برگ های سبز تیره کاهو، چغندر، اسفناج، هلو، شلیل، آلو، زردآلو، گرمک، طالبی، انبه، خرمالو و نارنگی از جمله منابع غذایی عمده ی بتاکاروتن هستند.
بتاکاروتن به علت عمل آنزیم و در معرض نور و اکسیژن قرار گرفتن، برخی از فعالیت هایش را در مواد غذایی در طی نگهداری آن ها از دست می دهد. از دست دادن آب سبزی ها و میوه ها به طور عمده فعالیت بیولوژیکی بتاکاروتن را کاهش می دهد؛ اما منجمد کردن مواد غذایی پایداری بتاکاروتن را کاهش نمی دهد.
از نظر جذب، عوامل زیادی در رژیم غذایی از جمله چربی ها و پروتئین، جذب بتاکاروتن را تحت تاثیر قرار می دهند. تقریبا 10 تا 50 درصد از کل بتاکاروتن مصرفی در مجرای گوارشی جذب می شود. در دیواره روده کوچک بتاکاروتن به وسیله آنزیم دی اکسیژناز به ویتامین A (رتینول) تبدیل می شود. وقتی دریافت بتاکاروتن از رژیم غذایی زیاد می شود، میزان جذب آن کاهش می یابد. اگر فردی ویتامین A کافی داشته باشد، تبدیل بتاکاروتن کاهش می یابد. بنابراین، بتاکاروتن یک منبع خوب ویتامین A برای بدن به شمار می رود.
افراد در معرض خطر:
زیاده روی در مصرف کاروتن:
بتاکاروتن اضافی به طور عمده در بافت های چربی بدن ذخیره می شود و به طور مستمر تبدیل به ویتامین A می شود. اما مصرف زیادتر از معمول آن می تواند موجب هایپرکاروتنوئید بشود که طی آن رنگ پوست به خصوص در کف دست و پاها زرد رنگ می شود، اما این رنگ زرد پوست در زمانی که مصرف آن کاهش یافته و یا قطع می شود، برطرف می شود.
مطالعاتی که در انسان برای ارزیابی ایمنی بتاکاروتن انجام شده است نشان داده است در افرادی که روزانه 50 تا 80 میلی گرم بتاکاروتن مصرف می کردند، آثار مضر مشاهده نمی شود و نتیجه گرفته شده که بتاکاروتن برای انسان یک ماده غیر سمی است.
بتا کاروتن در صنایع غذایی:
کره، مارگارین و آب میوه های صنعتی اغلب با بتاکاروتن غنی می شوند.
ویتامین C برای درمان سپسیس
سپسیس یک بیماری خطرناک است که معمولا توسط باکتری ایجاد می شود و به گفته ی پزشکان، ویتامین ث می تواند درمانی بالقوه برای مقابله با این عفونت خونی جدی باشد.
به گزارش سرویس بهداشت و درمان ایسنا، دکتر کارل تیمل و دستیارانش از دانشگاه اونتاریو ادعا می کنند که ویتامین ث می تواند روشی ایمن و مقرون به صرفه برای درمان این عفونت خونی خطرناک و تهدید کننده باشد.
آن ها در آزمایشات خود به این نتیجه رسیدند که ویتامین ث نه تنها می تواند از بروز این عفونت جلوگیری کند بلکه همچنین در بهبود بیماری موثر است.
به گزارش سایت پزشکی مدیکال تودی نیوز، این عفونت که وارد جریان خون می شود و می تواند باعث بروز نارسایی های عضوی شود در کودکان شایع تر است.
دکتر تیمل تاکید کرد: این روش به ویژه در کشورهای در حال توسعه که این بیماری شیوع بیشتری دارد، مفید است، چون در این کشورها اغلب مردم توان مالی برای روش های درمانی گران قیمت را ندارند و روش فوق بسیار مقرون به صرفه است.
به گزارش ایسنا، سپسیس زمانی اتفاق می افتد که باکتری در روده ها، مجاری ادراری و مثانه، سمی تولید کند که به سیستم ایمنی بدن و اعضا و بافت های بدن حمله کند.
این سم می تواند بسیار خطرناک باشد زیرا در صورتی که درمان نشود بر روی کلیه ها، ریه ها، مغز و گوش اثرات خطرناکی خواهد گذاشت.
این عفونت در هر فرد و هر گروه سنی ممکن است اتفاق بیفتد اما بیشتر در شیرخواران که سیستم ایمنی بدن شان به اندازه ی کافی رشد نکرده است و عفونت خیلی دیر از بدن شان دفع می شود و نیز در افرادی با سیستم ایمنی ضعیف مثل مبتلایان به ایدز شایع تر است.
خطر بروز بیماری های باکتریایی شدید در کودکان زیر سه ماهه و تب دار، بیشتر از کودکان بزرگ تر تب دار است.
بر اساس این گزارش، ویتامین ث نیز که به عنوان یکی از فاکتورهای پیشگیری کننده از بروز سپسیس شناخته شده از موادی است که بدن باید از طریق غذایی که فرد می خورد، آن را جذب کند. بدن انسان باید تمام مواد لازم را از غذاهایی که می خورد، جذب کند در غیر این صورت و بدون دریافت مواد غذایی لازم، قادر نخواهد بود کمبود این مواد را به گونه ای دیگر جبران کند.
ویتامین ث یا اسید اسکوربیک، یک ویتامین محلول در آب است که برای رشد و عملکرد طبیعی بدن لازم است. این ویتامین در تشکیل کلاژن نقش دارد.
کلاژن یک نوع پروتئین است که در تشکیل پوست، تاندون ها، رباط ها، عروق خونی و نیز در ترمیم بافت ها شرکت می کند. این ماده ی مغذی، یکی از مهم ترین آنتی اکسیدان های مورد نیاز بدن است.
منابعی که بیشترین مقادیر این ویتامین را در خود دارند شامل توت فرنگی، کلم بروکلی، گریپ فروت، گوجه فرنگی، انبه، لیمو، گل کلم، سیب زمینی، هندوانه، اسفناج، کلم، مرکبات و کیوی به عنوان منابع گیاهی دارای ویتامین ث و جگر به عنوان منبع حیوانی دارای این ویتامین است.
نگهداری طولانی مدت این مواد غذایی در یخچال، پختن، گرمای هوا، نور و دخانیات باعث از بین رفتن این ویتامین می شوند.
